COVID-19 pandemiyasi O’zbekistonliklarning uzluksiz 24 soatlik onlayn xarid qilish ishtiyoqini keskin kuchaytirdi. Biroq, bu tendensiya bizning xarid qilish odatlarimizni butunlay o‘zgartirib yuboradimi?
Wicked Reports 2025-yil uchun eng tez o‘sib borayotgan beshta elektron tijorat sektori ro‘yxatini tuzish uchun Statistaning 2021-yilgi elektron tijorat hisobotini tahlil qildi. Reytinglar har bir tarmoqning 2020-2025-yillar oralig‘idagi prognoz qilingan global daromad o‘sishiga asoslanadi.
O‘zbekistonda ham internetga ulanish darajasi oshib bormoqda va bu o‘z navbatida onlayn xarid qilish odatlarini shakllantirmoqda. Xususan, pandemiya davrida ko‘plab o‘zbek iste’molchilari oziq-ovqat va kundalik ehtiyojlaridan tortib mebel va boshqa katta xaridlargacha bo‘lgan mahsulotlarni onlayn buyurtma qilishga o‘rganishdi. So‘nggi yillarda yetkazib berish xizmatlari va elektron tijorat platformalarining rivojlanishi bilan o‘zbek iste’molchilarining onlayn xarid qilish imkoniyatlari va qobiliyati sezilarli darajada oshdi. Bu tendensiya kelajakda yanada ko‘proq o‘sish kutilmoqda, chunki raqamli xizmatlar va platformalar takomillashib, iste’molchilarning hayotini qulaylashtiradi.
Statistika ma’lumotlariga ko‘ra, 2020-yilda elektron tijorat global miqyosda qariyb 2,9 trillion dollar daromad keltirdi va 2025-yilga kelib taxminan 4,2 trillion dollarga o‘sishi kutilmoqda. Ushbu global daromad 2025 yilgacha yiliga o‘rtacha 8% ga o‘sishi kutilmoqda. Hisobotda, shuningdek, Xitoy global elektron tijorat bozorida hukmronlik qilayotgani, uning qiymati asosan moda sanoati tomonidan boshqariladigan 1,3 trillion dollarni tashkil etishi aniqlandi.
O‘zbekistonda elektron tijorat bozori hali global miqyosda kichikroq bo‘lsa-da, so‘nggi yillarda sezilarli o‘sish kuzatilmoqda. 2020-yilda pandemiya davrida O‘zbekistonda ham onlayn xarid qilish odati kengaydi, bu esa elektron tijoratning rivojlanishini tezlashtirdi. Elektron tijorat sohasidagi tadqiqotlar va tahlillar shuni ko‘rsatmoqdaki, O‘zbekistonning raqamli iqtisodiyoti kelgusi yillarda o‘sishda davom etadi.
2021-yilda O‘zbekistonning elektron tijorat bozori qiymati qariyb 260-300 million dollarni tashkil qilgan, bu esa global raqamlarga qaraganda ancha kichik ko‘rsatkich bo‘lsa-da, mamlakat ichki bozorida tez rivojlanish jarayonini ko‘rsatadi. Kelgusi besh yil ichida elektron tijoratning yillik o‘sishi o‘rtacha 20% atrofida bo‘lishi kutilmoqda, bu esa O‘zbekistondagi elektron tijorat bozori 2025-yilga kelib milliard dollarga yaqinlashishini anglatadi. Moda, texnologiya va maishiy texnika kabi sohalar ushbu o‘sishga katta hissa qo‘shishi kutilmoqda.
Xitoy kabi yirik bozorlarga nisbatan kichikroq bo‘lsa ham, O‘zbekistonning elektron tijorat sektori mamlakatning raqamli infratuzilmasi yaxshilangani sari o‘sishda davom etadi.
Ammo keyingi yarim o‘n yillikda qaysi sohalar, xususan, eng ko‘p foyda ko‘radi? Ushbu savolga quyidagi maqolalarda batafsil ko’rib chiqamiz.
