Texnologiyaning rivojlanishi bilan birga kiberxavfsizlik tahdidlari ham tobora kuchayib bormoqda. Internetga ulanish orqali amalga oshiriladigan xizmatlar, jumladan moliyaviy operatsiyalar, maxfiy ma’lumotlar almashinuvi va boshqa ko‘plab jarayonlar yuqori darajada himoyaga muhtoj. Shu sababli, sun’iy intellekt (AI) texnologiyalaridan foydalangan holda samarali himoya tizimlarini yaratish zamonaviy biznesning ustuvor yo‘nalishlaridan biriga aylandi.
AI yordamida kiberxavfsizlikni ta’minlashning afzalliklari
- Real vaqt rejimida aniqlash va javob berish: Sun’iy intellekt tizimlari kiberxurujlarni real vaqt rejimida aniqlash va ularga javob berish imkoniyatini beradi. AI algoritmlari tarmoqlardagi shubhali harakatlarni kuzatib, xavflarni oldindan aniqlashda katta samaradorlik ko‘rsatadi.
- Xavfsizlik darajasini oshirish: AI asosidagi tizimlar xakerlar foydalanadigan yangi usullarni o‘rganib, doimiy ravishda yangilanadi. Bu esa kiberxavfsizlikni yanada kuchaytiradi va zaifliklarni kamaytiradi.
- Ma’lumotlarni avtomatik tahlil qilish: Katta hajmdagi ma’lumotlarni qayta ishlash va ulardagi noan’anaviy harakatlarni tahlil qilish AI texnologiyalarining eng muhim vazifalaridan biridir. Bu inson omiliga bog‘liq xatolarni minimallashtirish imkonini beradi.
- Foydalanuvchilarni himoya qilish: AI dasturlari foydalanuvchilarni zararli dasturlardan, phishing xurujlaridan va boshqa kiber tahdidlardan samarali himoya qiladi.
AI asosidagi himoya tizimlarining qo‘llanilishi
- Moliyaviy sektor: Banklar va to‘lov tizimlari uchun kiberxavfsizlik muhim ahamiyatga ega. AI yordamida tranzaksiyalarni monitoring qilish va firibgarlikni oldini olish juda qulay.
- Sog‘liqni saqlash sohasi: Tibbiyot ma’lumotlarining maxfiyligi AI tizimlari orqali yuqori darajada ta’minlanadi.
- E-tijorat platformalari: Onlayn xarid jarayonlarida foydalanuvchilarning shaxsiy ma’lumotlarini himoya qilish uchun AI asosidagi xavfsizlik vositalari qo‘llaniladi.
- Korxona tarmoqlari: Ichki ma’lumotlarni va maxfiy hujjatlarni himoya qilishda AI texnologiyalari xavfsizlikni kafolatlaydi.
O‘zbekistonda AI asosidagi kiberxavfsizlikni rivojlantirish
O‘zbekiston uchun ham AI asosidagi kiberxavfsizlik tizimlarini joriy etish dolzarb masala hisoblanadi. Mamlakatda texnologik rivojlanish sur’atlari oshgani sayin, raqamli infratuzilmani himoya qilishga bo‘lgan ehtiyoj ham ortib bormoqda. Bu borada quyidagilar amalga oshirilishi mumkin:
- Innovatsion startaplarni qo‘llab-quvvatlash va AI asosidagi xavfsizlik yechimlarini yaratish.
- IT-mutaxassislar uchun kiberxavfsizlik va sun’iy intellekt bo‘yicha maxsus treninglar tashkil qilish.
- Davlat tashkilotlari va xususiy sektor o‘rtasida kiberxavfsizlik bo‘yicha hamkorlikni rivojlantirish.
Xulosa
AI asosidagi kiberxavfsizlik tizimlari zamonaviy dunyoning ajralmas qismi hisoblanadi. Ushbu texnologiyalar nafaqat kompaniyalar va tashkilotlar uchun, balki har bir insonning raqamli hayotini xavfsiz qilishda muhim rol o‘ynaydi. O‘zbekistonning raqamli rivojlanish strategiyasida ham AI texnologiyalaridan foydalanishni kengaytirish va kiberxavfsizlikni ta’minlashga e’tibor qaratish zarur.